ADDRESS By His All-Holiness
Ecumenical Patriarch Bartholomew
To the Delegation of the Church of Rome
At the Thronal Feast of the Ecumenical Patriarchate

(Phanar, 30 November 2012)

Your Eminence, beloved brother in Christ, Cardinal Kurt Koch, President of the Pontifical Council for Promoting Christian Unity, honorable members of the Delegation representing our beloved brother, Pope and Bishop  of Senior Rome,

We thank you wholeheartedly and also His Holiness Pope Benedict XVI of Rome, who has sent you, for the love that the Church of Senior Rome has shown to our Most Holy Church of New Rome by means of your participation in our joy on the occasion of the Thronal Feast of the Ecumenical Patriarchate, as we reciprocate on the occasion of the Thronal Feast of the Church of Rome.

We still preserve, brethren, our sentiments from our recent meeting with our brother the Pope of Rome at His See for the celebration in honor of the 50th anniversary of Vatican II, which truly opened up a new path towards the unity of the Churches. Being in noetic communion even today with our Most Holy Brother, we thank Him once again for the honor he has shown to us, and most especially, for the exchange of fraternal views and thoughts concerning our common journey towards unity.

The uniqueness of the founders of our Churches, of Elder Rome and of New Rome, the Holy Apostles Peter and Andrew, as brothers according to the flesh, constitutes a motivation for both of our Churches to move toward the genuine experience of spiritual brotherhood and the restoration of communion in this same spirit, in truth and in love.

Unfortunately, throughout the course of the centuries, this brotherhood has been deeply wounded and as a result, the spiritual unity of our Churches has been disrupted. For centuries, theologians, as well as ecclesiastical personalities of both Churches spent their energy not in the context of dialogue, but rather in  promoting and supporting their own positions, not taking into consideration that of St. John Chrysostom, “Thou hast spoken once, perhaps, and he hath not heard. Speak therefore twice, and thrice, and as often as it may be, till thou hast persuaded him. Every day God is addressing us, and we do not hear; and yet He does not leave off speaking. Do thou, therefore, imitate this tender care towards thy neighbour” (Stat. 16.6, PG 49.171-72; NPNF1-9:451-452).

          It is already empirically evident that the conviction has matured in the hearts of both sides, namely that, from this point on the course of our efforts must be reversed. That is to say, we must expend our spiritual energy not in the effort of finding justifications for the strengthening of positions, which we overly defended in the past towards the justification of the schism, but in sincerely endeavoring to find arguments that verify the error of divisive inclinations and that, even more, seek out ways of approaching full restoration of the unity of the Churches.

The best method for investigating this matter is the continuation and cultivation of inter-ecclesiastical dialogues and relations, as well as especial cultivation of the outcome of the dialogue of love into a substantial and theological dialogue between both of our Churches, Orthodox and Roman Catholic. The personal acquaintance of the members, and especially of the representatives of the Churches often leads to the discovery that the people involved are of goodwill and that a deeper understanding of the events that provoked the schism based upon objectivity will suffice to dissipate fears, suspicions, distrust and conflicts of the past.

The current members and especially those of the highest ranks of our Churches are driven, for the most part, by goodwill toward the removal of inherited obstacles and toward the attainment of the greatly desired unity in the faith, which will also bring about our eucharistic communion, confessedly desired by all. Unfortunately, the pace of the progress and the turning of human hearts toward this direction is slow, owing to our human weakness in obeying the Will of God, transcending positions, statuses and “theologies” that have been upheld until recently, and are even still promoted by many today, within the bosom of both of our Churches, as the very progress of the thirty-two year Theological Dialogue demonstrates.

We must therefore, accelerate these developments, reinforcing with as much strength as we have this Dialogue of truth, so that by means of the frequent and wide-ranging discussions, we may raise the level of knowledge and facilitate mutual understanding, thus directing ourselves toward “all truth” (see John 16:13), which always and above all conquers. As was said by the luminary of Cappadocia, St. Basil the Great, “I put truth and my own salvation before everything” (To Theophilus the Bishop, Letter 245, PG 32.925B-C; NPNF2-8:794).

The mature fruit of this knowledge is the progressive agreement upon particular points, an agreement, which on the tally of disagreements and agreements, will continuously increase the sum of the agreements until all disagreements are eclipsed. On that day, we will all, united in faith and love, jointly glorify our Savior Christ, Who will have led us through fire and water to refreshment.

Your visit here today, beloved brothers in the Lord, in order to take part in our joy on the feast of the Most Holy Church of Constantinople in memory of the Holy Apostle Andrew, the disciple of St. John the Forerunner and Baptist, and later of our Lord Jesus Christ, contributes substantially to the rekindling of interest in the promotion of the dialogue between our Churches. Even when the representatives in the dialogue are unable to achieve a common acceptance of certain conclusions at a given moment, the value of the dialogue, seemingly failed, continues to be significant, because even the discovery of disagreement impels toward the pursuit of agreement. But the very pursuit of success of a certain goal is the foundation for its realization. The lack of agreement upon a certain issue or point leads to the repetition of the discussion with the common hope that it not fail again, and provided that there is goodwill, the Grace of God, which attends upon everything, will grant the interlocutors of goodwill inspiration by the Holy Spirit from above toward the common acceptance of the proper conclusion, according to our predecessor St. Gregory the Theologian, “It is not a bad thing to be defeated in dialogue, for dialogue is not the privilege of all” (Gregory the Theologian, To Heron the philosopher, PG 35.1224B).

According to the truth narrated in the holy Gospel of St. John, by which the Logos of God is truth (see John 17:17), the Apostle Andrew announced elatedly to his brother, the Holy Apostle Peter, that, “we have found the Messiah” and he led him to Jesus. A brother, then, leads a brother to the Lord.  In this case, it is not significant for our current context which of the two brothers led the other to Jesus. Both of us, the successors of the Apostle Peter and of the Apostle Andrew, ought to bear witness one to the other that “we have found the Messiah” and we each ought to direct our steps toward Him. For He is the Way, the Truth and the Life. He who walks continuously invisible with us toward Emmaus, or toward the “Galilee” of each of us, is the Resurrection and the Salvation of the world. He is also the Hope of humanity for the way out of every crisis, both ethical and economic, which afflicts our age.

Therefore, both of us, our brother the Pope of Rome and our Modesty, along with our Churches, and all our spiritual leaders, ought to show, by our example, to the rulers of the world’s resources, that they need to remember compassion and love toward those in need, because otherwise social cohesion is at risk, which, if disturbed, will bring enormous destruction to both the just and unjust.

The current year is passing. With terrifying and negative predictions for the developments of human affairs on a global sphere. In the year of our Lord 2013, currently in view, we will celebrate the 1700th anniversary of the proclamation of the Edict of Milan, by means of which the freedom of the Christian faith, and freedom of religion in general, was proclaimed by the emperor of the Romans, St. Constantine the Great. This freedom, which Christ promised and in which He has set us free (see Galatians 5:1), we ought to preserve and strengthen. And this we, the two Churches, accomplish by words and deeds, in unison. Your Roman Catholic Church has celebrated the 50th anniversary of the convocation of Vatican II. Our Holy Orthodox Church finds itself in the delightful position of announcing that the preparation of its Holy and Great Synod has almost been completed, that it is in its final stages and will be convoked in the near future. It will pronounce upon the issue, among others, of the dialogues of Orthodoxy with the other Churches and it will take the fitting decisions in unity and authenticity so that we may progress toward the “unity of faith” in the communion of the Holy Spirit in the surety that “To lovers of the truth nothing can be put before God and hope in Him” (Basil the Great, To Eustathius the Physician, Letter 151, PG 32.608B; NPNF2-8:604).

In this conviction, having forgotten or ignoring what is behind us and reaching out to what lies ahead (see Philippians 3:13), and with our eyes fixed on the Creator of the whole world, the Lord, who is identified with the Truth, we the two Churches, walk toward the end times looking to the one who is able to fulfill in superabundance our requests or considerations, “the Alpha and the Omega, the First and the Last, the Beginning and the End” (see Revelation 22:13), believing that the Divine Will shall guide “to all Truth,” “so that we may be one,” we who believe in Him not only in forms or in words, but in essence and in actions.

During this necessary and historical co-journey, while surely seeking the union between us, we ought to display union first, especially today, in relation to the way we approach the misfortune of our mainly spiritually poor, but also materially poor fellow humans. This is surely much easier and can be immediately accomplished. We the spiritual leaders and clerics are, therefore, called to approach as the Good Samaritan, and indeed not “by chance,” but “while it is yet day” we are called to “bind their wounds,” “pouring on oil and wine” (see Luke 10:31,34). We will show forth in this way that we look toward the “man” and that he, our fellow man, “has a man,” the Church, in the same way that on this very man’s account and that of the world, our Savior “became man and was clothed in flesh…” and that for Him “everything is possible, everything is obedient, everything has been subjected” (see Doxastikon tis Lites of the Sunday of the Paralytic, Poem of Koumoulas, Pentecostarion, Apostoliki Diakonia (1959) 71-72), and Who alone will say, when the fullness of time has come, “take up your bed and walk”. We will appear united “at the ends”, proclaiming the power and great mercy of Him, the Lord of powers and of glory.

Because of these thoughts and brotherly sentiments, as we welcome you, Your Eminence, brother Cardinal, with your venerable Delegation, we again warmly thank our Most Holy brother, the Bishop of Elder Rome, who has sent you to represent his participation in the joy and celebration of our Thronal Feast, as we pray for all Grace and Blessing of the All-good God upon our Churches and His world which is being tested, by the supplications of our Most Holy Theotokos, of St. Andrew the First-called who is celebrated today, of his brother, the Apostle Peter, and of all the Saints. Amen.

Χ Α Ι Ρ Ε Τ Ι Σ Μ Ο Σ
ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΟΥ
κ.κ.  Β Α Ρ Θ Ο Λ Ο Μ Α Ι Ο Υ
ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΙΑΝ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΡΩΜΗΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΘΡΟΝΙΚΗΝ ΕΟΡΤΗΝ
ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟΥ
(Φανάριον, 30 Νοεμβρίου 2012)

* * *

          Σεβασμιώτατε ἀδελφέ ἐν Χριστῷ Καρδινάλιε κύριε Kurt Koch, Πρόεδρε τοῦ Ποντιφικοῦ Συμβουλίου ἐπί τῆς προωθήσεως τῆς Ἑνότητος τῶν Χριστιανῶν, καί λοιπά μέλη τῆς Ἀντιπροσωπείας τῆς Αὑτοῦ Ἁγιότητος, τοῦ προσφιλοῦς ἀδελφοῦ Πάπα καί Ἐπισκόπου τῆς πρεσβυτέρας Ρώμης,

          Ὁλοκαρδίως εὐχαριστοῦμεν ὑμῖν καί τῷ ἀποστείλαντι ὑμᾶς Ἁγιωτάτῳ Πάπᾳ Βενεδίκτῳ ΙϚ´ διά τήν ἀγάπην τῆς σεβασμίας Ἐκκλησίας τῆς Πρεσβυτέρας Ρώμης πρός τήν καθ' ἡμᾶς Ἁγιωτάτην Ἐκκλησίαν τῆς Νέας Ρώμης, τήν ἐκφραζομένην διά τῆς συμμετοχῆς σας εἰς τήν ἡμετέραν χαράν ἐπί τῇ Θρονικῇ Ἑορτῇ τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, ὡς, ἀντιστοίχως, πράττομεν καί ἡμεῖς κατά τήν Θρονικήν Ἑορτήν τῆς ἐν Ρώμῃ Ἐκκλησίας.

          Διατηροῦμεν εἰσέτι, ἀδελφοί, ζωηράν τήν συγκίνησιν ἐκ τῆς προσφάτου συναντήσεως ἡμῶν μετά τοῦ ἀδελφοῦ Πάπα Ρώμης ἐν τῇ ἕδρᾳ Αὐτοῦ, κατά τόν ἑορτασμόν τῆς πεντηκοστῆς ἐπετείου ἀπό τῆς συγκλήσεως τῆς Β´ Βατικανῆς Συνόδου, ἡ ὁποία  ἔ τ α μ ε ν  ἀληθῶς νέαν ὁδόν εἰς τήν πορείαν πρός τήν ἑνότητα τῶν Ἐκκλησιῶν. Ἐν νοερᾷ κοινωνίᾳ καί σήμερον μετά τοῦ Ἁγιωτάτου Ἀδελφοῦ, εὐχαριστοῦμεν καί πάλιν Αὐτῷ διά τάς ἀποδοθείσας ἡμῖν τιμάς, καί ἰδιαιτέρως διά τήν ἀνταλλαγήν ἀδελφικῶν ἀπόψεων καί σκέψεων ὡς πρός τήν κοινήν πορείαν πρός τήν ἑνότητα.

          Ἡ ἰδιότης τῶν ἱδρυτῶν τῶν Ἐκκλησιῶν ἡμῶν, τῆς Πρεσβυτέρας καί τῆς Νέας Ρώμης, Ἁγίων Ἀποστόλων Πέτρου καί Ἀνδρέου, ὡς κατά σάρκα ἀδελφῶν, ἀποτελεῖ μίαν ὤθησιν δι' ἀμφοτέρας τάς Ἐκκλησίας μας πρός ἀληθῆ βίωσιν τῆς πνευματικῆς ἀδελφωσύνης καί ἀποκατάστασιν τῆς κοινωνίας ἐν τῷ αὐτῷ πνεύματι, ἐν ἀληθείᾳ καί ἐν ἀγάπῃ.

          Ἀτυχῶς, κατά τήν διαδρομήν τῶν αἰώνων, ἡ ἀδελφωσύνη αὕτη ἐπλήγη ἰσχυρῶς, μέ ἀποτέλεσμα νά διασπασθῇ ἡ πνευματική ἑνότης τῶν Ἐκκλησιῶν μας. Ἐπί σειράν αἰώνων θεολόγοι ἀλλά καί ἐκκλησιαστικοί ἄνδρες ἀμφοτέρων τῶν Ἐκκλησιῶν ἐδαπάνων τάς δυνάμεις των οὐχί ἐν τῷ πλαισίῳ τοῦ διαλόγου, ἀλλά πρός μεμονωμένην προβολήν καί ὑποστήριξιν τῶν ἰδίων θέσεων, μή λαμβάνοντες ὑπ' ὄψιν τό τοῦ Ἱεροῦ Χρυσοστόμου "Ἀλλ᾿ εἶπας ἅπαξ, καί οὐκ ἤκουσεν∙ οὐκοῦν εἰπέ καί δίς, καί τρίς, καί τοσαυτάκις, ἕως ἄν πείσῃς. Καθ' ἑκάστην ἡμέραν ὁ Θεός ἡμῖν διαλέγεται, καί οὐκ ἀκούομεν, καί οὐκ ἀφίσταται διαλεγόμενος∙ ταύτην καί σύ μίμησαι τήν κηδεμονίαν περί τόν πλησίον" (Εἰς Ἁδριάντας, Ὁμιλία ΙΣΤ, P.G. 49, 171-172).

          Ἤδη φαίνεται ἐμπειρικῶς ὅτι ἔχει ὡριμάσει εἰς τάς καρδίας ἀμφοτέρων τῶν πλευρῶν, ὅτι ἀπό τοῦδε καί εἰς τό ἑξῆς πρέπει νά ἀντιστραφῇ ἡ κατεύθυνσις τῶν προσπαθειῶν μας. Πρέπει, δηλαδή, νά δαπανῶμεν τάς πνευματικάς δυνάμεις μας οὐχί ἐν τῇ προσπαθείᾳ ἀνευρέσεως δικαιολογιῶν διά τήν ἐνίσχυσιν τῶν θέσεων, τάς ὁποίας ὑπεστηρίξαμεν κατά τό παρελθόν πρός δικαιολόγησιν τοῦ σχίσματος, ἀλλά νά καταβάλλωμεν εἰλικρινῆ προσπάθειαν διά τήν ἀνεύρεσιν ἐπιχειρημάτων, ἐπιβεβαιούντων τό ἐσφαλμένον τῆς διχαστικῆς τάσεως καί ἀναζητούντων τρόπους προσεγγίσεως καί, ἔτι περισσότερον, πλήρους ἀποκαταστάσεως τῆς ἑνότητος τῶν Ἐκκλησιῶν.

          Ὁ καλλίτερος τρόπος, διά τήν μελέτην τοῦ θέματος τούτου, εἶναι ἡ συνέχισις καί ἡ καλλιέργεια τῶν διεκκλησια-στικῶν διαλόγων καί σχέσεων, καί ἰδιαιτέρως τοῦ ἐξελιχθέντος ἀπό διαλόγου τῆς   ἀ γ ά π η ς  εἰς οὐσιαστικόν καί θ ε ο λ ο γ ι κ ό ν διάλογον μεταξύ τῶν δύο ἡμῶν Ἐκκλησιῶν, τῆς Ὀρθοδόξου καί τῆς Ρωμαιοκαθολικῆς. Ἡ προσωπική γνωριμία τῶν μελῶν καί ἰδιαιτέρως τῶν ἰθυνόντων τῶν Ἐκκλησιῶν, ὁδηγεῖ πολλάκις εἰς τήν διαπίστωσιν, ὅτι τά πρόσωπα εἶναι καλῆς διαθέσεως, καί ὅτι ἡ βαθυτέρα ἐν ἀντικειμενικότητι γνῶσις τῶν προκαλεσάντων τήν ρῆξιν θεμάτων, ἀρκεῖ διά νά διαλύσῃ φόβους, καχυποψίας, δυσπιστίας καί συγκρούσεις τοῦ παρελθόντος.

          Τά σύγχρονα μέλη, καί ἰδιαιτέρως τά κορυφαῖα, τῶν Ἐκκλησιῶν ἡμῶν διαπνέονται, κατά τό πλεῖστον, ὑπό ἀγαθῆς διαθέσεως διά τήν ἄρσιν τῶν κληρονομημένων ἐμποδίων, καί τήν ἐπίτευξιν τῆς πολυποθήτου ἑνότητος ἐν τῇ πίστει, ἡ ὁποία θά συνεπιφέρῃ καί τήν ὁμολογουμένως ὑπό πάντων ἐπιθυμητήν εὐχαριστιακήν κοινωνίαν ἡμῶν. Ἀτυχῶς, οἱ ρυθμοί προόδου καί μεταστροφῆς τῶν ψυχῶν πρός τήν κατεύθυνσιν αὐτήν εἶναι βραδεῖς, ἕνεκα τῆς ἀνθρωπίνης ἡμῶν ἀδυναμίας νά ὑπακούσωμεν εἰς τό Θέλημα τοῦ Θεοῦ, ὑπερβαίνοντες θέσεις καί καταστάσεις καί "θ ε ο λ ο γ ί α ς", ὑποστηριχθείσας μέχρι πρό τινος, καί εἰσέτι ὑπό πολλῶν μέχρι σήμερον, ἐντός τῶν κόλπων ἀμφοτέρων τῶν Ἐκκλησιῶν ἡμῶν, προβαλ-λομένας, ὡς ἀποδεικνύει καί αὐτή αὕτη ἡ πορεία τοῦ ἐπί τριάκοντα δύο ἔτη διεξαγομένου Θεολογικοῦ ἡμῶν Διαλόγου.

          Ὀφείλομεν συνεπῶς νά ἐπιταχύνωμεν τάς προόδους ταύτας, πυκνοῦντες καί ἐνισχύοντες ὅση ἡμῖν δύναμις τόν Διάλογον τῆς ἀληθείας, ὥστε διά τῶν συχνῶν καί πολλαπλῶν πεδίων συζητήσεων νά προάγεται ἡ γνῶσις καί νά διευκολύνεται ἡ ἀλληλοκατανόησις καί νά ὁδηγώμεθα εἰς "πᾶσαν τήν ἀλήθειαν" (πρβλ. Ἰωάν. ις΄ 13), ἥτις πάντοτε καί ὑπέρ πάντα νικᾷ. Καί "μηδέν προτιμότερον τῆς ἀληθείας καί τῆς οἰκείας ἑαυτῶν ἀσφαλείας", κατά τόν φωστῆρα τῆς Καππαδοκίας Μέγαν Βασίλειον (Ἐπιστολή 245, Θεοφίλῳ Ἐπισκόπῳ, P.G. 32, 925 Β-C).

          Ὥριμος καρπός τῆς γνώσεως ταύτης εἶναι ἡ  σ τ α δ ι α κ ή συμφωνία ἐπί μεμονωμένων μέν ἑκάστοτε σημείων, ἡ ὁποία ὅμως εἰς τόν πίνακα τῶν διαφωνιῶν καί τῶν συμφωνιῶν θά αὐξάνῃ συνεχῶς τό χρῶμα τῶν συμφωνιῶν, μέχρις ὅτου ἐκλείψωσι πᾶσαι αἱ διαφωνίαι. Τότε θά δοξολογήσωμεν ἅπαντες ἀπό κοινοῦ, ἡνωμένοι ἐν τῇ πίστει καί τῇ ἀγάπῃ, τόν Σωτῆρα Χριστόν, ὁ Ὁποῖος θά ἔχῃ ἐξαγάγει ἡμᾶς εἰς  ἀ ν α ψ υ χ ή ν  διά μέσου πυρός καί ὕδατος.

          Ἡ ὑμετέρα ἐπίσκεψις σήμερον ἐνταῦθα, ἀδελφοί ἐν Κυρίῳ ἠγαπημένοι, πρός συμμετοχήν εἰς τήν ἡμετέραν χαράν διά τήν ἑορτήν τῆς Ἁγιωτάτης Ἐκκλησίας τῆς Κωνσταντι-νουπόλεως ἐπί τῇ μνήμῃ τοῦ Ἁγίου Ἀποστόλου Ἀνδρέου, τοῦ μαθητοῦ Ἰωάννου τοῦ Προδρόμου καί Βαπτιστοῦ, καί ἐν συνεχείᾳ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, συμβάλλει οὐσιωδῶς εἰς τήν ἀναθέρμανσιν τοῦ ἐνδιαφέροντος διά τήν πρόοδον τοῦ διαλόγου μεταξύ τῶν Ἐκκλησιῶν ἡμῶν. Ἀκόμη καί ὅταν δέν κατορθώνεται νά καταλήξουν οἱ διαλεγόμενοι ἀντιπρόσωποι εἰς κοινήν παραδοχήν ὡρισμένων συμπερασμάτων, ἡ χρησιμότης τοῦ φαινομενικῶς μόνον ἀποτυχόντος, ἐν δεδομένῃ συγκυρίᾳ, διαλόγου, ἐξακολουθεῖ νά εἶναι σπουδαία, διότι ἀκόμη καί ἡ διαπίστωσις τῆς διαφωνίας ὠθεῖ εἰς τήν ἐπιδίωξιν τῆς συμφωνίας. Ἡ δέ ἐπιδίωξις τῆς ἐπιτυχίας ἑνός σκοποῦ, εἶναι τό θ ε μ έ λ ι ο ν διά τήν πραγματοποίησιν αὐτοῦ. Ἡ μή συμφωνία ἐπί θέματος ἤ ἐπί σημείου τινός ὁδηγεῖ εἰς τήν ἐπανάληψιν τῆς συζητήσεως, μέ κοινήν πρόθεσιν νά μή ἀποτύχῃ ἐκ νέου, καί, ὑπαρχούσης καλῆς θελήσεως, ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ, ἡ ὁποία παρακολουθεῖ τά πάντα, θά ἐπιβραβεύσῃ τούς καλῆς θελήσεως συνομιλητάς, μέ τήν ἄνωθεν ἔμπνευσιν ὑπό τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, τῆς κοινῆς ἀποδοχῆς τοῦ πρέποντος πορίσματος, καθ' ὅτι κατά τόν ἐκ τῶν προκατόχων ἡμῶν Ἅγιον Γρηγόριον τόν Θεολόγον "οὐ δεινόν ἡττηθῆναι λόγῳ, οὐ γάρ πάντων ὁ λόγος" (Δέν εἶναι κακό νά νικηθῇ κάποιος στόν διάλογο· διότι δέν εἶναι προνόμιο ὅλων ὁ διάλογος) (Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου, Εἰς Ἥρωνα τόν φιλόσοφον, P.G. 35, 1224 Β).

          Κατά τήν ἐν τῷ ἱερῷ Εὐαγγελίῳ τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου ἐξιστορουμένην ἀλήθειαν -καθ' ὅτι ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ ἀλήθειά ἐστιν (πρβλ. Ἰωάν. ιζ΄ 17)- ὁ Ἀπόστολος Ἀνδρέας ἀνεκοίνωσε περιχαρής εἰς τόν ἀδελφόν αὐτοῦ Ἅγιον Ἀπόστολον Πέτρον, ὅτι "εὑρήκαμεν τόν Μεσσίαν" καί ὡδήγησεν αὐτόν εἰς τόν Ἰησοῦν. Ἀ δ ε λ φ ό ς, λοιπόν, ὁδηγεῖ ἀ δ ε λ φ ό ν πρός τόν Κύριον. Ἐν προκειμένῳ, δέν ἔχει σημασίαν διά τήν σημερινήν ἐποχήν, ποῖος ἐκ τῶν δύο ἀδελφῶν ὡδήγησε τόν ἕτερον πρός τόν Ἰησοῦν. Ἀμφότεροι ὀφείλομεν, ὅ τε διάδοχος τοῦ Ἀποστόλου Πέτρου καί ὁ τοῦ Ἀποστόλου Ἀνδρέου, νά μαρτυρήσωμεν ἑκάτερος τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ ὅτι "εὑρήκαμεν τόν Μεσσίαν" καί νά ὁδηγήσωμεν τά βήματά μας ἀμφότεροι πρός Αὐτόν. Διότι Αὐτός εἶναι ἡ ῾Ο δ ό ς  καί ἡ  Ἀ λ ή θ ε ι α  καί ἡ      Ζ ω ή. Ἐκεῖνος, ὁ πορευόμενος συνεχῶς ἀοράτως μαζί μας πρός Ἐμμαούς, ἤ εἰς τήν "Γαλιλαίαν" ἑκάστου ἐξ ἡμῶν, εἶναι ἡ ᾽Α-     ν ά σ τ α σ ι ς  καί ἡ Σ ω τ η ρ ί α τοῦ κόσμου, Αὐτός καί ἡ ᾽Ε λ-  π ί ς  τῆς ἀνθρωπότητος διά τήν ἔξοδον ἐκ πάσης  κ ρ ί σ ε ω ς, καί ἐκ τῆς ἠθικῆς καί ἐκ τῆς οἰκονομικῆς, ἡ ὁποία ταλανίζει τήν ἐποχήν μας.

          Ὅθεν, ὀφείλομεν ἡμεῖς ἀμφότεροι, ὅ τε ἀδελφός Πάπας Ρώμης καί ἡ ἡμετέρα Μετριότης, καί αἱ ἡμέτεραι Ἐκκλησίαι, καί πάντες οἱ πνευματικοί ἡγέται, νά ὑποδείξωμεν διά τοῦ παραδείγματός μας εἰς τόν κυρίαρχον τοῦ πλούτου κόσμον, ὅπως μνησθῇ τῆς  ε ὐ σ π λ α γ χ ν ί α ς  καί τῆς  ἀ γ ά π η ς πρός τούς ἔχοντας ἀνάγκην, διότι ἄλλως διακυβεύεται ἡ κοινωνική συνοχή, ἡ ὁποία, ἐάν διαταραχθῇ, θά ἐπιφέρῃ τεραστίας καταστροφάς εἰς δικαίους καί ἀδίκους.

           Τό τρέχον ἔτος παρέρχεται. Μέ τρομακτικάς καί οὐχί θετικάς προβλέψεις διά τάς ἐξελίξεις τῶν ἀνθρωπείων εἰς τήν παγκόσμιον σφαῖραν. Κατά τό ἐν ὄψει σωτήριον ἔτος 2013 ἑορτάζομεν τήν 1700ήν ἐπέτειον ἀπό τῆς ἐκδόσεως τοῦ Διατάγματος τῶν Μεδιολάνων, διά τοῦ ὁποίου διεκηρύχθη ὑπό τοῦ αὐτοκράτορος τῶν Ρωμαίων Ἁγίου Κωνσταντίνου τοῦ Μεγάλου ἡ ἐλευθερία τῆς πίστεως τῶν χριστιανῶν, καί ἐν γένει ἡ θρησκευτική ἐλευθερία. Τήν ἐλευθερίαν ταύτην τήν ὁποίαν ἐπηγγέλθη ὁ Χριστός, καί ἐν τῇ ὁποίᾳ ἠλευθέρωσεν ἡμᾶς, (πρβλ. Γάλ. ε΄ 1), ὀφείλομεν νά διατηρήσωμεν καί νά ἐνισχύσωμεν. Καί αὐτό πράττομεν, δι᾿ ἔργων καί λόγων, αἱ δύο Ἐκκλησίαι ὁμοῦ. Ἡ ὑμετέρα Ρωμαιοκαθολική Ἐκκλησία ἑώρτασε τήν 50ήν ἐπέτειον ἀπό τῆς ἐνάρξεως τῆς Β´ Βατικανῆς Συνόδου. Ἡ Ἁγία ἡμῶν Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία εὑρίσκεται εἰς τήν εὐχάριστον θέσιν νά ἀνακοινώσῃ ὅτι ἡ προπαρασκευή τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Συνόδου αὐτῆς σχεδόν ὡλοκληρώθη καί εὑρίσκεται εἰς τό τελευταῖον στάδιον αὐτῆς, καί μέλλει νά συγκληθῇ αὕτη ἐν οὐχί μακρῷ χρόνῳ, θέλει δέ ἀποφανθῆ, μεταξύ ἄλλων,  καί ἐπί τοῦ θέματος τῶν διαλόγων τῆς Ὀρθοδοξίας μετά τῶν λοιπῶν Ἐκκλησιῶν καί λάβῃ τάς προσηκούσας ἀποφάσεις ἐν ἑνότητι καί αὐθεντικότητι, ὥστε νά προωθηθῇ ἡ πορεία πρός "τήν ἑνότητα τῆς πίστεως" ἐν τῇ κοινωνίᾳ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ἐν τῇ βεβαιότητι ὅτι "τοῦ Θεοῦ καί τῆς ἐπ᾿ αὐτόν ἐλπίδος, οὐδέν τοῖς τῆς ἀληθείας ἐρασταῖς προτιμότερον" (Μεγάλου Βασιλείου, Ἐπιστολή 151, Εὐσταθίῳ ἀρχιάτρῳ, P.G. 32, 608Β).

          Ἐν τῇ πεποιθήσει ταύτῃ τά μέν ὀπίσω ἐπιλανθανόμενοι τοῖς δέ ἔμπροσθεν ἐπεκτεινόμενοι (πρβλ. Φιλιπ. γ΄ 14) καί ἀποβλέποντες εἰς τόν ταυτιζόμενον πρός τήν Ἀλήθειαν δημιουργόν τοῦ παντός Κύριον, πορευόμεθα αἱ δύο Ἐκκλησίαι πρός τά ἔσχατα, ἀφορῶσαι εἰς τόν δυνάμενον ἵνα ποιήσῃ ὑπερεκπερισσοῦ ὧν αἰτούμεθα ἤ νοοῦμεν, "τό Α καί τό Ω, τόν πρῶτον καί τόν ἔσχατον, ἀρχήν καί τέλος" (πρβλ. Ἀποκ. κβ΄, 13), πιστεύοντες ὅτι ἡ Θεία Βουλή θά ὁδηγήσῃ "εἰς πᾶσαν τήν ἀλήθειαν", "ἵνα ὦμεν ἕν" οἱ εἰς Αὐτόν πιστεύοντες, οὐχί μόνον τύποις καί λόγοις, ἀλλ᾿ οὐσίᾳ καί πράξεσι.

          Κατά τήν ὀφειλετικήν καί ἱστορικήν ταύτην σύν-πορείαν,  ἐπιζητοῦντες βεβαίως τήν ἑνότητα μεταξύ ἡμῶν, ὀφείλομεν συγχρόνως νά καταδείξωμεν πρωτίστως αὐτήν, ἰδίᾳ σήμερον,  ὅσον ἀφορᾷ  εἰς τόν τρόπον ἀντιμετωπίσεως τῆς δυστυχίας τῶν πενομένων πνευματικῶς κυρίως, ἀλλά καί ὑλικῶς, συνανθρώ-πων μας. Τοῦτο ἀσφαλῶς εἶναι εὐκολώτερον καί ἀμέσου ἐφαρμογῆς. Καλούμεθα, λοιπόν, οἱ πνευματικοί ἡγέται καί κληρικοί νά προσέλθωμεν ὡς ὁ καλός Σαμαρείτης, καί δή ὄχι "κατά συγκυρίαν" ἀλλά "ἕως ἡμέρα ἐστί", καί νά "καταδήσωμεν τά τραύματα αὐτῶν", "ἐπιχέοντες ἔλαιον καί οἶνον" (πρβλ. Λουκ. ι΄, 31 καί 34).  Θά  καταδείξωμεν καί τοιουτοτρόπως ὅτι ἀποβλέπομεν εἰς τόν "ἄνθρωπον", καί ὅτι ἐκεῖνος, ὁ σύν-ἄνθρωπος, "ἄνθρωπον ἔχει",  τήν Ἐκκλησίαν, καθ' ὅτι δι᾿ αὐτόν τόν ἄνθρωπον καί τόν κόσμον ὁ Σωτήρ ἡμῶν "ἄνθρωπος γέγονε καί σάρκα περιεβλήθη..." καί ὅτι Αὐτῷ "πάντα δυνατά, πάντα ὑπακούει, πάντα ὑποτέτακται" (πρβλ. Δοξαστικόν τῆς Λιτῆς τῆς Κυριακῆς τοῦ Παραλύτου, Ποίημα τοῦ Κουμουλᾶ, Πεντηκοστάριον, Ἔκδοσις Ἀποστολικῆς Διακονίας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, 1959, σελ. 71-72), καί ὁ Ὁποῖος μόνος θά εἴπῃ, ὅταν ἔλθῃ τό πλήρωμα τοῦ χρόνου, "ἆρον σου τόν κράββατον καί περιπάτει". Καί τότε θά ἐμφανισθῶμεν "εἰς τά πέρατα", κηρύττοντες ἡνωμένοι τήν δύναμιν καί τό μέγα Ἔλεος Αὐτοῦ, τοῦ Κυρίου τῶν δυνάμεων καί τῆς δόξης.

          Διά τῶν σκέψεων τούτων καί ἀδελφικῶν αἰσθημάτων, ὑποδεχόμενοι ὑμᾶς, Σεβασμιώτατε ἀδελφέ Καρδινάλιε, μετά τῆς τιμίας ὑμῶν συνοδείας, εὐχαριστοῦμεν καί αὖθις θερμῶς τόν ἀποστείλαντα ὑμᾶς Ἁγιώτατον ἀδελφόν Ἐπίσκοπον τῆς Πρεσβυτέρας Ρώμης, διά τήν συμμετοχήν αὐτοῦ εἰς τήν χαράν καί πανήγυριν τῆς Θρονικῆς ἡμῶν Ἑορτῆς, εὐχόμενοι πᾶσαν Χάριν καί Εὐλογίαν τοῦ Παναγάθου Θεοῦ ἐπί τάς Ἐκκλησίας ἡμῶν καί τόν δοκιμαζόμενον κόσμον Αὐτοῦ, πρεσβείαις τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου, τοῦ ἑορταζομένου σήμερον Ἁγίου Ἀνδρέου τοῦ Πρωτοκλήτου, τοῦ αὐταδέλφου αὐτοῦ Ἀποστόλου Πέτρου, καί πάντων τῶν Ἁγίων. Ἀμήν.

ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΝ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟΝ
ΑΓΙΑ ΚΑΙ ΙΕΡΑ ΣΥΝΟΔΟΣ

          Συνῆλθεν, ὑπό τήν προεδρείαν τῆς Α. Θ. Παναγιότητος, ἡ Ἁγία καί Ἱερά Σύνοδος εἰς τάς τακτικάς αὐτῆς συνεδρίας ἀπό τοῦ Σαββάτου, 1ης, μέχρι καί τῆς Δευτέρας, 3ης τ. μ. Δεκεμβρίου 2012.

    Κατ᾿ αὐτάς ἐθεώρησεν ἅπαντα τά ἐν τῇ ἡμερησίᾳ διατάξει ἀναγεγραμμένα θέματα, ἐφ᾿  ὧν καί ἔλαβε τάς προσηκούσας ἀποφάσεις, εἰσηγήσει δέ τῆς Κανονικῆς Ἐπιτροπῆς κατέταξεν εἰς τό Ἁγιολόγιον τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίαν τόν μοναχόν Νικηφόρον Τζανακάκην, τόν Λεπρόν, ἐκ τοῦ χωρίου Σηρικαρίου τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Κισάμου καί Σελίνου, τῆς μνήμης αὐτοῦ ἀγομένης τῇ 4ῃ Ἰανουαρίου.

    Ἐν τέλει τῶν συνεδριῶν τούτων,  ἀντηλλάγησαν μεταξύ τῆς Α. Θ. Παναγιότητος καί τοῦ Σεβ. Μητροπολίτου Γέροντος Χαλκηδόνος κ. Ἀθανασίου, ἐκ μέρους τῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου, ἑόρτιοι προσφωνήσεις καί ἀντιφωνήσεις ἐπί ταῖς ἐπερχομέναις Ἑορταῖς τοῦ Ἁγίου Δωδεκαημέρου.

                                                                                Ἐκ τοῦ Γραφείου.